رامتین شهرزاد
برای بخشی از جامعه، خبرهای جعلی یا همان فیک‌نیوز توی دهن سیاست‌مدارها آمدند و ترند شدند، برای ما جامعه +LGBTQ، خبرهای جعلی موضوع تازه‌ای نیست. از همان کودکی به ما گفتند اگر خودارضاعی کنی دستت مو در می‌آورد یا قصه‌های عجیب و غریب دیگری که در موضوع رابطه با همجنس مطرح می‌کنند، مثلا برخی ادعا می‌کنند این روابط باعث زلزله می‌شوند.
ولی هم در موضوع اچ‌آی‌وی/ایدز و هم این هفته‌ها در موضوع آبله میمونی، جامعه ما با اتهام‌هایی روبه‌رو شده است که هم به ما ضربه می‌زند هم به کل جامعه. همچنان بعد دهه‌ها خیلی‌ها فکر می‌کنند فقط رابطه با همجنس می‌تواند منجر به انتقال اچ‌آی‌وی شود و حتی به ذهن‌شان خطور نمی‌کند که اگر رابطه جنسی آزاد با افراد مختلف داری، باید مرتب تست بدهی و ببینی بیماری‌های مقابرتی داری یا نداری. اگر داری، سراغ درمان بروی چون اگر درمان نکنی این بیماری‌ها می‌توانند مهلک باشند.
خب، از کجا خبر جعلی را بفهمی؟ اول از همه تیتر مطلب است. تیترهای جنجالی اغلب چرند هستند مانند این مثال از «موسسه مطالعاتی تحریریه»: «اصحاب قوم لوط، عامل شیوع آبله میمون». این خبر متعادل نیست، برای یک مخاطب مذهبی نوشته شده و برای نویسنده مهم هم نیست بقیه چه فکری در مورد واقعیت خبر دارند، خودشان فقط دنبال کلیک و لایک بیشتر هستند.
بعد تیتر، منبع مهم است. دوست رفیق فلانی منبع کسی نمی‌شود، همین‌طور دیگر رسانه‌ها منبع خبرهای علمی نیستند. منبع خبرهای علمی یا سازمان‌های بین‌المللی مثل سازمان جهانی بهداشت هستند یا نشریه‌های معتبر علمی که خبرها و پژوهش‌های علمی را منتشر می‌کنند. این نشریه‌ها هم به دو گونه مطلب را منتشر می‌کنند: یا به اعتبار یک گروه یا فرد پژوهشگر یا به اعتبار همین گروه پژوهشگر و گروهی دیگر که مطلب آنها را خوانده، روند تحقیق آنها را دوباره انجام داده و نتایج این پژوهش را تایید می‌کند. یا به اصلاح مطلب peer review شده است.
بعد تیتر و منابع، نگاهی به اسم نویسنده، خبرگزاری که آن را منتشر کرده و دیگر فعالیت‌هایشان بیاندازید. آیا این افراد، روزنامه‌نگاران حرفه‌ای هستند یا این یک صفحه تلگرامی است که یک چیزی را از یک جایی برداشته، جنجالی‌اش کرده و دوباره پست کرده است. آیا آنها منابع خبرشان را به شما نشان می‌دهند یا یک چیزی را از یک جایی نقل می‌کنند که نه پاچه‌اش معلوم است نه پرهایش.
درنهایت، یک خبر را از یک منبع باور نکنید. همیشه دو منبع خبری مختلف پیدا کنید که یک مطلب را بازگو می‌کنند، سپس در مورد این خبر با دوست، آشنا و خانواده گپ بزنید یا در رسانه‌های اجتماعی آن را مطرح کنید. فراموش هم نکنیم، بعضی‌ها سر شیطنت با ما شوخی دارند، شاید آنچه می‌خوانید خبری واقعی نیست، ولی یک نفر دارد از ته دل می‌خندد که سر شما را گول مالیده!
